Cấu tạo, chức năng dây thần kinh liên sườn
Giải phẫu
Dây thần kinh liên sườn là các dây thần kinh xuất phát từ đoạn tủy ngực D1-D12. Rễ thần kinh tủy ngực sau khi qua lỗ ghép chia thành hai nhánh:
- Nhánh trước: hay còn gọi là nhánh bụng chi phối cho da, cơ phía trước bụng và ngực.
- Nhánh sau: còn gọi là nhánh lưng chi phối cho da và cơ lưng.
Dây thần kinh liên sườn cùng với mao mạch tạo thành bó, thần kinh gian sườn nằm ở dưới bờ sườn của mỗi xương sườn, sau khi tách khỏi rễ chung.
Chức năng
Dây thần kinh liên sườn có chức năng chi phối cảm giác và vận động cho vùng ngực, bụng và lưng. Cụ thể:
- Chức năng cảm giác: Dây thần kinh liên sườn chi phối cảm giác cho da, cơ, xương, khớp, nội tạng ở vùng ngực, bụng và lưng.
- Chức năng vận động: Dây thần kinh liên sườn chi phối vận động cho các cơ ở vùng ngực, bụng và lưng.
Các bệnh lý thường gặp
Dây thần kinh liên sườn có thể bị tổn thương do nhiều nguyên nhân, dẫn đến các bệnh lý thường gặp như:
- Đau dây thần kinh liên sườn: Là tình trạng đau nhức lan tỏa ở vùng ngực, bụng và lưng do tổn thương dây thần kinh liên sườn.
- Hội chứng ống cổ tay: Là tình trạng chèn ép dây thần kinh giữa ở cổ tay, có thể gây đau, tê, ngứa ran ở bàn tay, cánh tay và ngón tay.
- U tủy sống: Là khối u phát triển ở tủy sống, có thể chèn ép dây thần kinh liên sườn, gây đau, tê, yếu cơ ở vùng ngực, bụng và lưng.
- Tổn thương cột sống: Là tình trạng chấn thương, viêm nhiễm hoặc thoái hóa cột sống, có thể gây chèn ép dây thần kinh liên sườn, gây đau, tê, yếu cơ ở vùng ngực, bụng và lưng.
Đau dây thần kinh liên sườn
Nguyên nhân
Đau dây thần kinh liên sườn có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm:
- Chấn thương: Chấn thương ở vùng ngực, bụng hoặc lưng có thể gây tổn thương dây thần kinh liên sườn, dẫn đến đau.
- Viêm nhiễm: Viêm nhiễm ở tủy sống, cột sống, xương sườn, cơ hoặc khớp có thể gây đau dây thần kinh liên sườn.
- Thoái hóa: Thoái hóa cột sống, xương sườn, cơ hoặc khớp có thể gây chèn ép dây thần kinh liên sườn, dẫn đến đau.
- Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý khác như u tủy sống, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp dạng thấp,… cũng có thể gây đau dây thần kinh liên sườn.
Triệu chứng
Triệu chứng điển hình của đau dây thần kinh liên sườn là đau nhức lan tỏa ở vùng ngực, bụng và lưng. Đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, tăng khi ho, hắt hơi, vận động mạnh hoặc thay đổi tư thế. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như:
- Tê, ngứa ran ở vùng ngực, bụng và lưng.
- Yếu cơ ở vùng ngực, bụng và lưng.
- Khó thở.
- Khó tiêu.
Chẩn đoán
Để chẩn đoán đau dây thần kinh liên sườn, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, hỏi bệnh và thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết, chẳng hạn như:
- Chụp X-quang ngực, bụng.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI) ngực, bụng.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT) ngực, bụng.
Điều trị
Điều trị đau dây thần kinh liên sườn phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu đau dây thần kinh liên sườn do chấn thương, người bệnh cần được nghỉ ngơi, chườm lạnh, dùng thuốc giảm đau, kháng viêm. Nếu đau dây thần kinh liên sườn do bệnh lý của các cơ quan vùng ngực, bụng, người bệnh cần được điều trị nguyên nhân gây bệnh.
Ngoài ra, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp vật lý trị liệu, chẳng hạn như xoa bóp, châm cứu,… để giảm đau, cải thiện vận động.